Dev projelere Hazine garantisine ilişkin yasal düzenleme geçen yıl şubat ayında çıktı. Hazine’nin ne kadar garanti vereceği ise 2014 yılı bütçesi ile belirlendi.
Buna göre, Hazine, 3 milyar dolar garanti verebilecek. Bakanlar Kurulu gerekirse bunu bir kat artırabilecek. Uygulamanın nasıl olacağı ise 19 Nisan günü Resmi Gazete’de çıkan "Hazine Müsteşarlığı Tarafından Gerçekleştirilecek Borç Üstlenimi" hakkındaki yönetmelikle belirlendi.
Kanal İstanbul, 3. havalimanı, şehir hastaneleri gibi projeler için getirilen Hazine garantisinde verilen ihalelerin Resmi Gazete’de ilan edilmesi gerekmeyecek. Sözleşme feshedilse bile, firmanın aldığı krediye Hazine yüzde 100 garantör olacak.
Yönetmeliğe göre, şirket tarafından sağlanan ana kredinin ve varsa ana kredinin teminine yönelik türev ürünlerden kaynaklananlar da dahil olmak üzere, mali yükümlülükleri Hazine üstlenecek.
Bir şirket borcu üstlendikten sonra ana kredisinin tamamını ya da bir kısmının değiştirilmesi veya yenilenmesi amacıyla sağlanacak finansmanın Hazine tarafından üstlenilmesine Bakanlar Kurulu karar verecek. Yani şirket krediyi, önce 10 yıl vadeli alıp sonra 5 yıl vadeliye çevirmek istediğinde bu hakkı olacak. Kredinin değiştirilmesi kararını da Bakanlar Kurulu verecek.
-ASGARİ YATIRIM TUTARI-
İdareler tarafından gerçekleştirilen ve asgari yatırım tutan 1 milyar TL olan yap-işlet-devret projeleri ile Sağlık Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen ve asgari yatırım tutarı 500 milyon TL olan yap-kirala-devret projelerinde borç üstlenim taahhüdü verilebilecek. Yatırım tutarının tespitinde, projeye ilişkin Yüksek Planlama Kurulu kararına esas teşkil eden fizibilite raporunda belirtilen yatırım tutarı; Yüksek Planlama Kurulu kararının alınmadığı hallerde ihale şartnamesine esas teşkil edecek olan fizibilite raporunda belirtilen yatırım tutarı esas alınacak. Yatırım tutarının yabancı para birimi cinsinden olması halinde ilgili yıl yatırım programında yer alan ortalama program kuru esas alınarak Türk lirasına çevrilmiş karşılığı dikkate alınacak.
-BORÇ ÜSTLENİM TAAHHÜDÜ-
Borç üstlenim taahhüdü, ana kredi tutarının, sözleşmenin şirket kusuru nedeniyle feshi halinde yüzde 85’ini, sözleşmenin şirket kusuru dışındaki nedenlerle feshi halinde yüzde 100’ünü ve finansman maliyetlerinin tamamım içerecek şekilde verilecek. Türev maliyeti limiti, ana kredinin vadesi ve türev enstrümanının yapısı dikkate alınarak ana kredinin yüzde 10’unu geçmeyecek şekilde Müsteşarlık tarafından belirlenecek. Finansman maliyetleri içinde yer alan türev maliyeti, türev maliyeti limitini aşamayacak. Limit dahilindeki türev maliyetlerinin muaccel hale geldiği tarih ile borç üstlenim anlaşması uyarınca fiilen ödendiği tarih arasında tahakkuk edecek olan temerrüt faizi, bu limite bakılmaksızın ilaveten ödenecek.
Sözleşmenin fesih sebebine bakılmaksızın varsa idarenin sözleşmeden doğan ödeme yükümlülüklerini yerine getirmiş olmasına rağmen üstlenim tarihi itibarıyla şirket kusuru nedeniyle vadesinde ödenmemiş olan anapara ve temerrüt faizi ile bu kapsamdaki diğer finansman maliyetlerinin borç üstlenimine konu edilebilmesi için şirket tarafından ana kredi kapsamında kreditöre yapılacak en yüksek taksit ödemesinin yüzde 10 fazlasından az olmayacak tutarda şirket ortaklarının Müsteşarlığa müştereken ve müteselsilen kefalet vermeleri gerekecek.
-SEÇİM HAKKINI KISITLAYICI HÜKÜMLERE YER VERİLMEYECEK-
Fesih hali bildiriminin Müsteşarlığa ulaştığı tarih ile üstlenim tarihi arasında vadesi gelmiş ana kredi geri ödemesi ve finansman maliyetleri üstlenim kapsamında olacak. Borç üstlenim anlaşmasında, Müsteşarlığın nihai üstlenim tutarını anlaşmada belirlenen vadeye uygun olarak veya defaten ödeme hususundaki seçim hakkını kısıtlayıcı hükümlere yer verilemeyecek. Borç üstlenim anlaşmasında belirtilen ödeme süreleri, defaten ödemenin seçildiği durumlarda defaten ödeme yapılacağının kreditöre bildirildiği tarihten başlayarak iki aydan kısa olamayacak. Şirketin projede kullanmayı taahhüt ettiği özkaynağın finansmanı için kullanacağı krediler ile şirket kusuru nedeniyle ortaya çıkan maliyet artışlarının ya da nakit ihtiyacının finansmanı için temin edilecek krediler borç üstlenimi kapsamına girmeyecek.
Şirket tarafından borç üstlenimine konu ana kredinin tamamının ya da bir kısmının değiştirilmesi veya yenilenmesi amacıyla sağlanacak finansmanın Müsteşarlık tarafından üstlenilmesi hususunda karar vermeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.
Borç üstlenim taahhüdü verilebilmesi için; ihale şartnamesi eki sözleşmede, sözleşmenin süresinden önce feshedilerek tesisin idare tarafından devralınmasının ve borç üstleniminin öngörülmesi, talepte bulunan idarenin Müsteşarlığa vadesi geçmiş herhangi bir yükümlülüğünün bulunmaması, ilgili yıla ait borç üstlenim taahhüt limiti içerisinde kalınması gerekli olacak.
-HAZINE ALACAĞININ TAKİP VE TAHSİLİ-
Mali yıl içinde sağlanacak borç üstlenim taahhüt limiti yılı merkezi yönetim bütçe kanunuyla belirlenecek.
Kendisine dış borcun tahsisi yapılabilen idareler dışında kalan idarelerin yürüttüğü projelerden kaynaklanan borç üstlenimlerinde ilgili idare, Müsteşarlık tarafından üstlenilen tutarda, koşullan Müsteşarlık ile borçlu idare tarafından belirlenecek borç üstlenim protokolü ile borçlandırılacak. Borç üstlenim anlaşması imzalandıktan sonra projenin finansmanı kapsamında Müsteşarlık, kreditör ve ilgili taraflar arasında imzalanan tüm anlaşmalarda Müsteşarlığın yükümlülüklerinin kapsamını, maliyetini ve yükümlülüklerini yerine getirme usul ve esaslarını değiştirecek nitelikteki her türlü değişiklik, Bakanlar Kurulu kararıyla yapılacak.
-MEVCUT BORÇ ÜSTLENİM ANLAŞMALARI İÇİN DIŞ FİNANSMAN NUMARASI TEMİNİ-
İhale ilanına çıkılmış olan projeler açısından uygulama sözleşmeleri taslağına ilişkin ihale öncesi Müsteşarlık görüşü, kısmi üstlenim taahhüdü ve borç üstlenim limiti hükümleri uygulanmayacak.
Bugüne kadar imzalanmış borç üstlenim anlaşmaları için ilgili şirket, 15 işgünü içerisinde Müsteşarlığa başvuruda bulunarak dış finansman numarası temin edecek.
