S-400 Hava Savunma Sistemlerinin tedarik edilmesinden sonra Türkiye’ye F-35’leri vermeyen ABD zor günler geçiriyor. Çünkü F-35’ler ortaya çıkan teknik sorunları nedeniyle ülkenin başına bela oldu.
Birçok ülkede tartışılır hale gelen F-35’ler ile ilgili yeni gelişmeler yaşanmaya başladı.
Müşterek Taarruz Uçağı programı kapsamında geliştirilen F-35 savaş uçağını kullanan hava kuvvetleri, çeşitli sorunlara dikkat çekiyor. Uzmanlara göre ABD Hava Kuvvetleri, F-35’in yükünü azaltmak azaltma yolunda yeni bir model için kolları sıvadı bile. İşte F-35’in sorunları ve öngörülen yeni plan…
2000 yılında, Lockheed Martin’in Müşterek Taarruz Uçağı Programı kapsamında ABD ve müttefik savaş uçaklarının ve saldırı uçaklarının yerini almak üzere geliştirdiği X-35, Boeing’in Müşterek Taarruz Uçağı Programına dayalı olarak geliştirdiği X-32 ile yarışını kazandı ve F-35 adıyla 2006 yılında üretilmeye başladı.
F-35, F-22 kadar gizli ve aynı zamanda beşinci nesil bir savaş ve avcı uçağı olarak geliştirildi. Geliştirme sürecindeki gecikmeler ve diğer faktörler nedeniyle F-22’nin üretimi önemli ölçüde ilerlemiş ve üretim sona ermiş ve üretim ekipmanı ve tedarik zinciri F-35’in üretimine yönlendirilmişti.
İşlevsellik açısından F-35, birçok yönden F-22’den daha iyi performans gösteriyor ve yer ekipmanı, gemiler ve dronlar gibi çevresel sensörlerden veri beslemelerini yakalamasına ve tüm bilgileri yerleşik sensörlere entegre etmesine izin veriyordu.
Bu, pilotların bir baş üstü ekran veya AR kulaklık aracılığıyla savaş alanını tek bir görünüm olarak görmelerini sağlıyor.Pilotlar, gece uçuşu sırasında bile “uçağın altını” görmek için ekranı ve yerleşik kameraları kullanabiliyor.
F-35’in sorunları
Eski bir ABD Denizcilik ve savunma teknolojisi analiz uzmanı olan Alex Hollings, F-35’in çok yetenekli bir uçak olduğunu kabul ediyor, ancak ne yazık ki F-35’in hem donanım hem de yazılımsal bazı sorunlarının olduğuna işaret ediliyor.
Ayrıca, ilk etapta F-35’in geliştirilmesini tetikleyen Müşterek Taarruz Uçağı Programı, Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri, Deniz Piyadeleri ve müttefiklerinin ihtiyaçlarını karşılayan tek bir yeni avcı uçağı geliştirerek toplam maliyetleri düşürecekti.
Amaca bağlı olarak F-35, ABD Hava Kuvvetleri ve müttefikleri tarafından konvansiyonel pistlerde kullanılan “F35-A”, ABD Deniz Piyadeleri için kısa kalkış mesafesi ve dikey iniş kabiliyetine sahip “F-35B” ve katlanır kanatları ve daha güçlendirilmiş iniş tertibatı ile “F35-C” olarak sınıflandırıldı.
Ancak, F-35A’yı tasarladıktan sonra Lockheed Martin mühendisleri, F-35B’nin teknik özelliklerini değiştirmenin uçağı 3.000 pound (yaklaşık 1360 kg) daha ağır hale getireceğini fark etti. Bu sorunu çözmek için geliştirme programı 18 ay ertelendi ve tüm programın maliyeti 6,2 milyar dolar arttı.
Hollings, bunun F-35’in yolculuğu boyunca ortaya çıkan bir dizi sorunun sadece başlangıcı olduğuna dikkat çekiyor…
F-35’in sorunu çözülse bile, “F-35’i kullanma maliyeti” sorunu devam ediyor. En son gizliliği koruma ihtiyacı nedeniyle, F-35’in saatlik uçuş başına yaklaşık 44.000 dolara mal olduğu söyleniyor.
Bir örnekle açıklayacak olursak: F-15EX’in bir saatlik uçuş maliyeti 20.000 dolar, yani yarısından bile daha az.
Yeni bir uçak ihtiyacı bariz hale geldi
Bu noktalardan Hollings, “Kısacası, F-35 inanılmaz derecede yetenekli olabilir, ancak aynı zamanda inanılmaz derecede pahalı. Bu arada, F-35’in gelişmiş yeteneklerine ihtiyacınız yok.
ABD Hava Kuvvetleri bunun farkında ve Genelkurmay Başkanı Charles Brown, Şubat 2021’de F-35’i nispeten düşük seviye bir görevde kullanmanın “her gün bir Ferrari’ye binmek gibi” olduğunu söyledi.
Hava Kuvvetleri, F-35’in F-15 ve F-16’dan daha yüksek performansa ve gizliliğe sahip olduğunu kabul ediyor, ancak daha düşük maliyetle “5- nesil veya “4+ nesil” olarak konumlandırılan bir avcı uçağı istiyor.
Yeni avcı uçağı F-35’in yerini alamaz, ancak F-35 ile yürütülmesi maliyetli olan havadan karaya operasyonlar ve hava üstünlüğünü güvence altına alma ve F-35’in yılda bir kez işletilmesi gibi birden fazla rol oynayabilir.
Bazı uzmanlar F-35’i zaten bir “başarısızlık” olarak değerlendirirken, politikacılar F-35’in parça üretimini Amerika Birleşik Devletleri’nde genişleterek daha fazla istihdam yarattığını söylüyor. Hollings, F-35’in üretimini durdurmanın pek mümkün olmadığına dikkat çekiyor.
