· Havacılık tarihi
Havacılık tarihi, insanlığın ilk günlerindeki ilkel uçuş denemeleri ve 17 Aralık 1903’te Wright Kardeşlerin ilk havadan ağır motorlu uçuşu yapması da dahil olmak üzere insanlı uçuşun gelişiminin tamamıdır.
İnsanın, kuşları gözlemlemeye başladığı ilk günlerden beri varolan uçma tutkusunun en erken öyküsü Yunan Mitolojisindeki anlatımıyla Daedalus ve oğlu İkarus’un efsanesidir. Efsaneye göre Kral Minos, baba Daedalus ve oğlunu Girit Adasına hapseder. Hapis hayatından sıkılan Daedalus’un aklına kaz tüylerinden kanatlar yapıp bunları kullanarak adadan kaçmak gelir. İşte böylece bilinen en eski efsanevi insanlı uçuşu gerçekleştirmiş olurlar. Kısacası, ilkel havacılık diye adlandırabileceğimiz bu dönemde insanlar, kuşları taklit etmekten öteye gidemediler, ancak daha sonra balon, zeplin, planör ve en sonunda da uçak gibi değişik tipteki hava taşıtlarını da bulmaktan geri kalmadılar.
Hava aracı tasarımcıları, araçlarının daha hızlı olması, daha uzağa, daha yükseğe gidebilmesi ve daha kolay kontrol edilebilir olması için çok uğraştılar.
Uçak motorları, giderek daha verimli duruma gelerek, buharlıdan pistonluya, sonra da jet ve roket moturuna kadar gelişti.
Hava taşıtları daha güvenli, malzemeleri daha dayanıklı ve hafif hâle geldi. Başlangıçta uçaklar, kanvas kumaştan ve tahtadan yapılıyordu. Daha sonra kanvasın yerini vernikli kumaş ve çelik borular aldı. 2. Dünya Savaşı sırasında ise alüminyum monokok üretim yaygın duruma geldi. Günümüzde hava taşıtları, daha hafif, daha dayanıklı ve daha kolay şekillendirilebilir oldukları için özellikle karbon fiberden ve kompozit malzemelerden üretiliyor.
Hava taşıtlarını kumanda etmek için kullanılan yöntemler hergün biraz daha gelişmektedir. Başlangıçta planörlerin kumandası kullanıcının tüm vücudunun hareketi ile ya da Alphonse Pénaudda olduğu gibi kanatlar yukarı doğru yükselen ve uca doğru sivrileşen bir forma sahipti. (Bu günki modern kanat şekli) Kuyruk ise, yatay konumlamayı sağlaması için ayarlanabilir yapıda ve aynı kanat özelliklerini taşıyordu. Çağdaş uçaklar ise elektronik olarak bilgisayarlar aracılığıyla kumanda edilmektedir. Çağdaş savaş uçakları tüm akrobatik manevraları karşılayacak biçimde, uçuş bilgisayarından aldıkları sürekli komutlarla dengeli uçuşlarını sağlamaktadırlar.
· Uçağı Kim İcat Etti?
Motoru olan ilk uçağı Orville ve Wilbur Wright isimli iki kardeş icat etmişti.1903 yılının 17Aralığın’da Kuzey Carolina’dan kalkan bu ilk uçağın uçuşu sadece 12 saniye sürdü! Bu zamana kadar insanlar sadece planör kullanmışlardı. Planörler çok az ağırlığı olup motoru olmayan uçaklardır. Wright Kardeşler motoru olan bir uçağı uçuranların ilkiydi.
· Amelia Earhart Kimdir?
(1897-1937). Atlas Okyanusu’nu uçakla tek başına geçen ilk kadın pilot Amelia Earhart’tır. ABD’nin Kansas eyaletinde doğan Earhart I. Dünya Savaşı sırasında askeri hastanelerde hemşirelik yaptı. Savaştan sonra hava taşıtlarındaki hızlı gelişmelerle yakından ilgilendi. 1928’de Atlas Okyanusu’nu yolcu olarak geçen ilk kadın olarak ün kazandı. 20-21 Mayıs 1932’de tek başına Newfoundland’dan İrlanda’ya uçarak Atlas Okyanusu’nu geçti. ABD’yi baştan başa geçtiği uçuşundan sonra, Ocak 1935’te, Nevvfoundland-İrlanda arasındaki mesafeden daha uzun olan Havvaii-California arasını gene tek başına uçan ilk kişi oldu. 1937’de ABD’li meslektaşı Fred Noonan ile Lockheed Electra modeli, çift motorlu bir uçakla dünya turuna çıktı. Yolculuğunun üçte ikisini tamamladığı sırada, uçak Büyük Okyanus’un ortalarında kayboldu ve Earhart’ın izine bir daha rastlanmadı.
· Sabiha Gökçen Kimdir?
(22 Mart 1913, Bursa – 22 Mart 2001, Ankara), Dünya’nın ilk kadın savaş pilotu ve ilk Türk kadın pilottur. Atatürk’ün manevi kızıdır.
Bursa Vilayet Başkatibi Hafız Mustafa İzzet Bey ile Hayriye Hanım’ın kızları Sabiha, 22 Mart 1913’te Bursa’da dünyaya geldi. Anne ve babasını küçük yaşta kaybeden ve ağabeyi tarafından büyütülen Sabiha, 1925’te Bursa ziyareti sırasında evlerinin yakınındaki Hünkar Köşkü’nde konaklayan dönemin cumhurbaşkanı Atatürk’e ulaşmayı ve okumak istediğini iletmeyi başarmıştı.
Atatürk, ağabeyinden izin alarak kendisini evlat edindi ve Ankara’ya götürdü. Sabiha, Çankaya İlkokulu ve Üsküdar Kız Koleji’nde eğitim gördü. Rahatsızlığı nedeniyle öğrenimini yarıda kesip Heybeliada ve Viyana’da tedavi gördü. Bir süre Fransızcasını ilerletmek amacıyla Paris’te bulundu. 1934’te Soyadı Kanunun çıkmasından sonra Atatürk kendisine Gökçen soyadını verdi.
Sabiha Gökçen, 1935’de Türkkuşu’nun açılış töreninde yapılan planör gösterilerinden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. Atatürk’ün de destek vermesi ile 1935’te Türk Hava Kurumu’nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu‘na girdi, Ankara’da yüksek planörcülük brövelerini aldı.
· Hezarfen Ahmet Çelebi Kimdir?
XVII.yüzyılda yaşamış Hezarfen Ahmet Çelebi, 1623-1640 yılları arasında saltanat süren Murat IV. zamanında uçma tasarısını gerçekleştirmiştir. Geniş bilgisinden dolayı halk arasında “binfenli” anlamına gelen “Hezarfen” lakabıyla anılmıştır.
“İlk uçan adam” Hezarfen Ahmet Çelebi, çağından yüzyıllarca önce aynı düşünceyi gerçekleştirmeye çalışmış İmam Cevheri adlı bir başka Türk bilginini örnek alarak, bugünkü hava taşıtlarının ilkel şeklini gerçekleştirmiştir.
Hezarfen Ahmet Çelebi ,Cevheri’nin başarısızlıkla sonuçlanan deneyi üzerinde uzun süre düşünmüş, özellikle hava akımları ve kuşların uçuşunu inceleyerek kendi çalışmalarını onun bıraktığı yerden alıp geliştirmiştir.
Lodos bir havada Galata Kulesi’nden kuş kanatlarına benzer bir araç takıp kendini boşluğa bırakan ve uçarak Usküdar’da Doğancılar’a inen Hezarfen Ahmed Çelebi, Türk havacılık tarihinin en kayda değer simalarından birisidir. Bu uçuş hakkındaki belgeler maalesef şimdiye kadar sadece Evliya Çelebi’nin büyük Seyahatname’sindeki ifadesinden ibarettir.
· Düyanın En Büyük Havaalanı
Çin’in başkenti Beijing’de (Peking) inşa edilen dünyanın en büyük havaalanı faaliyete geçiyor. Başkent Pekin, Shanghai’dan sonra Çin’in en büyük ikinci şehri. Pekin’deki Terminal 3 Havaalanı sadece büyüklüğüyle değil teknolojik altyapısıyla da ilgi çekiyor. Foster and Partners’ın da aralarında bulunduğu bir ortaklıkla yapılan havaalanının tamamlanması 5 yıl sürdü.
243 asansörlü havalanında sadece bagaj transfer işlemini gerçekleştirecek altyapı için 240 milyon dolar harcandı (saatte 19200 bagaj kapasiteli). Önceden bagajlarını havaalanına bırakabilecek olan yolcular kontrol için sıra beklemeyecek ve bagajları uçaklarına gönderilecek. İniş durumunda ise uçağın boşaltılmasından 4.5 dakika sonra yolcular bagajlarını alabilecek. 29 Şubat’ta başlayan denemelerin ardından resmi açılış 26 Mart’ta gerçekleşecek. Pekin Terminal 3’ün Çin’e maliyeti ise 3.5 milyar dolar.
HAVACILIK KRONOLOJİSİ 1002 – 1990
1002 yıllarında Cevheri’nin uçma teşebbüsü
1159’da Bizans’ta bir Türk’ün (Sıraceddin) uçma çabası
1600 Hazerfen Ahmet Çelebi yaptığı kanatlarla Galata dan Üsküdara uçarak 6 km. katetmesi, 51 km. saat hıza ulaşması ve 5 dakika havada kalması.
1633 Lagari Hasan Çelebi fişek ile 20 saniye de 1000 feet e çıktı 125 km saat hıza ulaştı ve kanat kullanarak denize indi.
1700 Yıllarında Türk Veli Direko’nun uçuşu
1783 Mongolfier kardeşler ilk balon uçuşunu gerçekleştirdi.
1785 Türkiye’de ilk balon uçuşu
1789 Balonla uçan ilk Türk Polonya elçisi İbrahim Paşa
1852 Otto Lilienthal yaptığı planörle uçmaya başladı.
1861 26 Haziran Bebekte Atıf Bey’in uçuş denemesi.
1900 İlk zeplin uçuşu Ferdinand von Zeppelin tarafından yapıldı
1903 İlk kontrollü ve güç kullanılarak yapılan sürekli uçuş 17 Kasım 1903 de sabah saat 10:35 de Kuzey Carolina ‘da Kitty Hawk ‘ daki Kill Devill Hill ‘de gerçekleşmiştir. Bu uçuşta Orville Wright (1871-1948) 12 hp’lik zincir-çevirmeli Flier-1 adlı uçağı ile 120 feet’lik mesafeyi saat’te 30 mil hava sürati , 6,8 Kmh yer sürati ile 12 saniye boyunca 8-12 feet irtifada yapmıştır.Olayın ilk tanıkları kardeşi Wilbur Wright , dört adam ve bir çocuktur.Bu uçak Washington ‘ da Smithsonian Enstitüsündeki Ulusal Havacılık Ve Uzay Müzesinde bulunmaktadır.
1904 Wright kardeşler (Flyer-2) havada 360 derecelik dönüş
1905 5 Ekim Wright kardeşler 38 dk, 38.4 km. Uçtular.
1907 22 Eylül Wright kardeşler 1 saat 31 dakika 66.5 km.
1908 8 Temmuz Tayyarede ilk kadın Madam Peltier (Milano)
17 Eylül Wilbur Wright Tğm. Sefridge ile uçarken düştüler Tğm. Öldü.
1909 25 Temmuz Louis Bleriot uçarak Manş Denizi’ni geçti ( 38km ). Bleriot 77 km/saate ulaştı. 4 Kasım 1909 Farman 234 km. Katetti. 1 Aralık 1909 Latham 453 metreye tırmandı. 30 aralık 1910 Tabuteau 584 km katetti.
1910 20 Ekim Leblanc 110 km/saat sürate ulaştı. 8 Aralık 1910 Legagneux 3100 metreye tırmandı.
1911 1 Haziran Türk Hava Kuvvetleri nin kuruluşu : Yurtdışına pilotaj eğitimine seçim için 1 haziran 1911 de sınav yapıldı. Fesa Bey ve Yusuf Kenan Fransaya gönderildiler. Havacılık işleri uğraşmak üzere Genelkurmay’dan Süreyya bey memur edildi.
1911 Rekorları : maxsimum hız 21 Haziran Nieuport 136 km/saat azami irtifa 4 Eylül Bleriot 3910 metre
Maximum menzil 24 Aralık Nieuport 740 km
29 Eylül 1911 Savaşta ilk uçak Türk-İtalyan savaşı Trablusgarp ve Bingazi
22 Ekim 1911 İlk keşif harekatı Türk İtalyan savaşı-Azizi
28 Ekim 1911 İlk topçu atışını tanzim Türk-İtalyan savaşı
Kasım 1911 İlk havadan yere taarruz Türk-İtalyan savaşında Türk mevzilerine
1912 1 Mart Amerikalı Albert Berry Jannus un kullandığı tayyareden paraşüt ile başarıyla atladı.
1912 Rekorları Maxsimum menzil 11 Eylül Farman 1010 km Maxsimum hız 9 Eylül Deperdessin 174 km/saat
Maxsimum irtifa 11 Aralık Morone 5610 metre
15 Ocak 1912 Havadan ilk beyanname atılışı. Türk-İtalyan Savaşı
15 Ocak 1912 Havadan ilk beyanname atılışı. Türk-İtalyan Savaşı
31 Ocak 1912 Havada ilk yaralanan Yüzbaşı Carlo Montu’dur. Mart 1912 İlk hava keşif fotosu (Piazza)
15 Mart 1912 İlk Osmanlı tayyareleri 2 adet deperdessin
11 Haziran 1912 İlk gece bombardımanı Yzb. Marengo
26 Nisan1912 İlk defa bir Türk pilotu Türk tayyaresi ile Türk toprakları üzerinde uçtu. ( Fesa Bey )
25 Ağustos 1912 İlk hava harbi pilot kaybı (Asteğmen Manzini)
10 Eylül 1912 Savaşta ilk tayyare kaybı. Türk İtalyan savaşı-Trablusgarp Aziziye. İtalyan yüzbaşı Riccardo Moizo’nun Nieuport tayyaresi yerden vuruldu. Mecburi iniş yapan pilot esir alındı.(Moizo daha sonra hava generali)
Aralık 1912 Osmanlı’da 4 eğitim, 10 keşif ve bombardıman tayyaresi faal.
1913 23 Eylül GARROS Morane Saulnier tayyaresi ile Fransa Raphael’den Tunus Bizerte’ye indi. 730 km. 7 saat 53 dakika
Şubat 1913 Balkan savaşında ilk keşif Ütğm. Fethi, Bnb. Sedat (Doğruer)
24 Ekim’de Pilot Nuri 3 saat 5 dakikalık ilk uzun uçuşu yaptı. 10 altınla mükafat.
1914’te ilk Türkçe teknik uçuculuk kitabı (vasıtai Tayyare)
22 Temmuz 1913 Edirne Bulgar’lardan kurtarıldı.
29 Eylül 1913’te Balkan savaşı sona erdi.
Harpten sonraki faaliyet
24 Ekim 1913’te iki Türk pilotu (Tğm. Nuri, Tğm. Hami) bir Türk tayyarecisi olarak 3 saat 5 dakikalık ilk uzun uçuşunu yaptı ve mükafatlandırıldı.
İlk uçan Türk gazeteci,10 Kasım 1913’te uçtu Adı Vehbi Bey
15 Temmuz 1913 HH 3 uçak Bleriot Mars REP. Bu uçaklar ile Fesa, Nuri, Salim, Fazıl, Fethi beyler uçtular.
29 Ekim 1913 Pilot Salim Rasıt Yzb. Kemal ile birlikte Bleriot ile Kırklareli-Yeşilköy uçuşunu yaparken, sis yüzünden bilmeden Marmara’yı ilk defa geçtiler ve Manyas’a indiler. Ertesi gün Bandırma üzerinden tekrar Marmara’yı geçtiler.
26 Ekim 1913 Fransa’ya ısmarlanan 2 bleriot Yeşilköy’e geldi.
30 Kasım 1913 İlk Türk kadını uçtu. Belkıs Şevket Hanım. Uçuran Fethi Bey. Deperdessin.
1914 Türk uçaklarının İstanbul – Kahire
