Önerdiğiniz düşük ücretli şubeniz olan Jambo Jet’in durumu nedir?
Bir süredir Jambo Jet’e düşük ücretli bir taşıyıcı (LCC) olarak bakıyoruz. Yapmamız gereken şeylerden biri, 2012 Kasım’ın sonunda havacılık otoritesinden bir aldığımız lisansı almaktı.
Yani şimdi, tam olarak nasıl başlatacağımızı analiz ediyoruz, çünkü özellikle başka bir havayolu bağlı olduğu zaman LCC’lerin başarısız olduğunu sorgulamamız lazım. Cevabı henüz bilmiyorum, ama şu anda birinin araştırmasını sağlıyoruz. 2013’ün başlarında bu konu hakkında biraz bilgi sahibi olmamız gerekiyor.
easyJet kurucusu Stelios Haji-Ioannou tarafından desteklenen FastJet’in kurulmasıyla, düşük ücret modeli sonunda Afrika’ya gelmiş oldu mu?
Jüri, özellikle bu konu hakkında hala kararsız. Avrupa’daki LCC kavramına bakarsanız, bunun büyük oranda teknoloji tarafından yönetildiğini görürsünüz. Ama Afrika’da durum aynı olamaz, çünkü teknoloji konusunda hala çok gerideyiz.
Örneğin, Avrupa’da satılan biletlerin çoğu internet ile gerçekleştiriliyor. Ama Afrika’da internet anlayışı hala çok ama çok düşük. Yani, Avrupa tipi LCC modeli için, şu anda bekleyip göreceğiz.
İstihdam sağlamanın yanı sıra, ticari rekabet konusunda Orta Doğu ve Körfez havayollarından nasıl bir etki görüyorsunuz?
İstihdam konusunda bizim üzerimizde önemli bir etkileri yok. Birkaç pilotu işe aldılar, ama sayı çok değil. Ayrıca gerçekten çok az kabin memurunu işe aldılar, ama biz buna çok başarılı bir şekilde karşılık verdik çünkü buna bir fırsat olarak baktık.
Kabin memurları için bir eğitim okulu kurduk, yani şimdi Körfez havayolları bize eğitim için para ödüyor, bu da iyi bir gelir kaynağı anlamına geliyor.
Fakat piyasa yeri açısından, onlardan gelen bir saldırı bulunuyor. Amsterdam, Londra gibi diğer merkezlerden olan trafiğin yönünü değiştiriyorlar. Ama, birbirimizi tamamlamanın ne kadar önemli olduğunu gördüğümüz için onlarla çalışmaya başlayacağız. Tekrar söylemek gerekirse, bu gelişimdeki fırsatlara odaklanıyoruz. Yine de, bunun zor olduğunu itiraf etmeliyim.
SkyTeam üyeliği bu tehdidi azaltıyor mu? Üyelik sizin ticari planınızın büyük bir parçası oldu mu?
SkyTeam’in güzelliği, bizim için çok iyi bir satış aracı olmasıdır, çünkü bu Avrupa’daki her güzergaha uçmak zorunda olmadığımız anlamına geliyor. Biz Paris, Londra ve Amsterdam’a uçuyoruz. İngiltere ve Kenya arasındaki tarihi bağlar sebebiyle Londra’ya her zaman uçuş gerçekleştirdik, ama Paris ve Amsterdam’a gelince, oraya gitme sebebimiz SkyTeam üyeleri Air France ve KLM’den destek görmemizdir.
Ayrıca, şimdi Çinli SkyTeam üyeleri sayesinde Çin’deki Guangzhou gibi yerlere de servis sunabiliyoruz. Yani, SkyTeam üyelerinin ağlarına ulaşabilmemiz ve onların da bizim ağımıza ulaşabilmesi için SkyTeam üyelerinin merkezlerine gitmeye çalışıyoruz.
SkyTeam bizim ticari planımızın önemli bir parçası. SkyTeam’in, Orta Doğu taşıyıcılarının etkisine denk bir etkisi var, ama hala birlikte yeniyiz ve Çinli taşıyıcılarının bazıları da hala yeni, yani SkyTeam ile şu anda yaptıklarımızdan daha fazlasını yapma şansımız var.
Kenya Airways, 6 aylık bir kayıbı raporladı. Yılın ikinci yarısı şu ana kadar nasıl görünüyor?
İkinci yarı geçen yıldan daha iyi görünüyor. Döviz oranı daha iyi. Ayrıca, piyasadan kapasitenin birazını kaldırmaya karar verdik ve bu da yardımcı oluyor. ABD dolarına karşı Kenya şilisinin gücü yılın ilk yarısında bizim aleyhimize oldu ve ayrıca yüksek yakıt fiyatlarının etkisinin yanı sıra iş gücü aksamasından da bazı sıkıntılar yaşadık
Afrika’daki altyapının durumundan memnun musunuz? Nairobi Havaalanı talebe yetişebiliyor mu?
Altyapı, Afrika’da tam bir sorun – önce havaalanının kendisi, sonra navigasyon yardımları. Nairobi Jomo Kenyatta, kapasitesini her zaman geçiyor. En azından havaalanını büyüttüklerini söylemekten mutluyum. Hava navigasyonu kısmında ise hala çalışmalar devam ediyor.
Ama aslında, burası da personel konusunun daha problemli hale geldiği kısımdır. Bu, yönelmemiz gereken büyük bir alan çünkü altyapıyı yönetecek kalifiyeli elemanların dikkatini çekmek çok zor. Hükümetin altyapı konusunda sunduğu maaş mükemmel değil, bu yüzden çok az kalifiyeli eleman altyapıyla ilgileniyor. Hükümetin maaşlar üzerindeki kontrolünü kaldırmasının zamanının geldiğini düşünüyorum. Hükümet bu alanları ticarileştirmelidir.
Afrika’da havayolu birleşmeleri ne kadar önemli?
Küçük havayolları tek başına hayatta kalamaz. Avrupa ve Amerika’daki birleşmelere bakarsanız bazı pozitif sonuçlar görüyoruz.
Bunu Afrika’da gerçekleştirmeyi düşünmek için de çok erken değil. Daha önce de söyledim – Ethiopian Airlines, South African Airways ve Kenya Airways gibi havayollarına bakarsanız, birleşmemiz gerekiyor. Ve çoğunlukla, bulundukları konum nedeniyle Ethiopian Airlines ve Kenya Airways’e bakıyorum. Birbirine yakın olan iki tane merkezimiz var ve şu anda sadece birbirimizi bitiriyoruz.
Ama sınırlar ötesi birleşme çok zordur.
Zor çünkü, bunun gerçekleşmesi için çok az bir politik istek var. Havayollarının çoğunlukla bir bayrak taşıyıcı olarak başlaması tam bir talihsizlik. Düşündüğünüzde bu hayret verici. Uçak havalandığında ve havada olduğunda, bayrağı kim görüyor? Uçağın içindeki kişi bayrağı görmüyor. Uçağın dışında çok uzakta ve zeminde olan kişi de bayrağı görmüyor.
Hükümetlerin bu belirli kavramdan vazgeçmeleri gerektiğini düşünüyorum. Bayrağı işi aslında etkilemeyecek şekilde taşımanın birçok yolu vardır.
