Çin Ticari Uçak Şirketi (COMAC) C929, Airbus ve Boeing geniş gövdeli uçaklarıyla rekabet etmek ve uzun süredir devam eden ikili hakimiyeti potansiyel olarak bozmak amacıyla tasarlanmış planlanmış bir geniş gövdeli uçaktır. Çin tarafından geliştirilen uçağın ön tasarım özellikleri, son Airbus ve Boeing uçaklarıyla aynı seviyededir. C929 programı fikri 2011’de başladı ancak tasarım aşamasında birkaç gecikme yaşadı.
Son zamanlarda, COMAC geniş gövdeli programında bazı ilerlemeler gösterdi. Simple Flying, son zamanlarda detaylı tasarım aşamasına girenlerin dikkat çekici özelliklerini listeledi. Veriler, COMAC ve Aerospace Testing International’dan elde edilen bilgilere dayanmaktadır.
Uçağın ön tasarımı, Çinli COMAC ve Rusya Birleşik Uçak Şirketi arasındaki %50-%50 ortak girişiminin bir parçası olarak 2017’de sergilendi. İki müttefik başlangıçta iyi bir şekilde birlikte çalışıyor gibi göründü. Ancak, gerilimler 2020’de ortaya çıkmaya başladı. 2023’te Rusya, yaptırımlar nedeniyle ittifaktan çekildi ve COMAC tek başına kaldı.
Daha önce, uçak COMAC CR929 veya CRAIC CR929 olarak adlandırılmıştı. Çinli COMAC, modelde “R” harfini (Rusça anlamına geliyordu) bıraktı ve geniş gövdeli uçağın resmi modeli COMAC C929 olarak adlandırıldı. Bazı raporlar, Rusya’nın uçak programından çıktığından beri COMAC’ın Rusya’nın programda tedarikçi olarak yer almasını umut ettiğini öne sürüyor.
Uçağın tasarım aşaması birçok gecikme gördü. Ön tasarım 2015’te başladı, ardından 2017’de Çin ve Rusya arasında resmi bir ortak girişim kuruldu. Ancak, iki taraf işbirliği yapamadı ve Rusya 2023’te girişimden çekildi. COMAC, proje detaylı tasarım aşamasına girdiğinde sonunda bazı ilerlemeler kaydetmiş gibi görünüyor.
COMAC Başkan Yardımcısı Qi Xuefeng, son bir Çin Hava Taşımacılığı Derneği (CATA) havacılık konferansında şunları ifade etti:
“C929 uçağı detaylı tasarım aşamasına girdi. Aynı zamanda, hibrit, elektrikli, hidrojen ve diğer yeni enerji uçakları alanında daha ekonomik, konforlu ve çevre dostu ürünler sunmak için çaba sarf ediyoruz.”
Planlanan Çin geniş gövdeli kapasitesi mevcut Airbus ve Boeing uçaklarıyla aynı seviyededir. COMAC C929 programı, uçağın havayolu şirketlerinin belirlediği kabin sınıfı yapılandırmasına bağlı olarak 250 ile 350 yolcu arasında konaklama sağlayacağını önermektedir. Bu Çin yapımı geniş gövdeli uçağın yolcu kapasitesinin standart Airbus A350 (-900) ve Boeing 787 (-8) modelleriyle yaklaşık aynı olması bekleniyor.
En kısa Boeing 787 varyantı benzer sayıda yolcu alabilirken, biraz daha uzun olan Airbus A350, daha fazla yolcu taşıyabilir. Bu sayılar, COMAC tarafından açıklanan tahminlerdir. Ancak, gerçek kapasite (uçağın ağırlığına dayalı olarak) detaylı tasarım tamamlandığında bilinecektir.
COMAC ayrıca, baz çizgi C929’un istenen menzilini de gösterdi; yaklaşık olarak 6,500 NM (7,450 mil, 12,000 km) menzile sahiptir. Rekabete göre biraz daha düşüktür. Boeing 787-8 baz versiyonu, yaklaşık %12 daha fazla menzile sahiptir, 7,350 NM (8,460 mil, 13,620 km). Airbus A350 daha yukarıdadır, 8,000 NM menzil aralığındadır. A350-900 (standart), 8,300 NM (9,600 mil, 15,375 km) mesafeye uçabilir.
Uçak menzili, ön tasarım sırasında başlangıç kısıtı olarak tahmin edilebilirken, menzil detaylı tasarım, güç santralleri ve diğer faktörlere bağlıdır. Ne kadar istekli olursak olalım, belirli tasarım detaylarının açıklanması ve operasyonel menzilin belirlenmesi biraz zaman alacaktır.
COMAC, geniş gövdeli uçağın üç farklı varyantla piyasaya çıkacağını belirtti. C929-500, -600 ve -700. Temel C929-500, tipik bir üç sınıflı konfigürasyonda 250 yolcuyu ağırlayacaktır. Hafifçe uzatılmış C929-600 ise 280 kişilik oturma kapasitesine sahip olacak. Çıkış limiti çok daha yüksek olsa da (yaklaşık 440 yolcu), havayolları operasyonlarına göre konfigürasyonu seçerler.
Daha da uzatılmış bir versiyon olan -700, tipik bir üç sınıflı konfigürasyonda 320 yolcu barındıran, öngörülebilir en büyük varyant olacaktır. Bazı raporlar COMAC’ın daha kısa -500 ve daha uzun -700’ü sunmadan önce -600 varyantını piyasaya süreceğini öne sürüyor. Bu konuda bir kesinlik olmasa da, C929 için bekleme süreci devam ediyor.
