Havacılık fuarları, ev sahipliği yaptıkları binlerce hava aracı, uçuş gösterisi ve katılımcıyla havacılık tarihinde önemli bir yere sahiptir. Küresel ticaretin artmasına, havacılık teknolojilerinin gelişmesine ve sektör buluşmasına sebep olduğu gibi, havacılığın kitlelere tanıtılması ve sevdirilmesi açısından da stratejik bir amaç taşımaktadırlar. Bizlerin havacılık fuarı olarak nitelendirdiğimiz bu organizasyonların atası bugün Airshow olarak bilinen hava gösterileridir. Wright kardeşlerin 1903’te havalanarak başlattıkları havacılık tarihinin, ilk uluslararası gösterisinin Fransa’nın Paris yakınlarındaki Reims kentinde 1909 yılında düzenlenen ve neredeyse 500.000 kişi tarafından izlenen Reims Havacılık Buluşması olduğu kabul edilmektedir. Havacılığa ses getiren bu sektör buluşmasını bir meydan okuma olarak kabul eden Amerikalılar ise havacılık hünerlerini sergilemek için bir yıl sonra 1910 yılında Kaliforniya’da bir havacılık gösterisi ve yarışma düzenlemiştir. Bugünkü havacılık fuarlarının atası olan bu hava gösterilerinde birçok pilot uçurduğu hava aracının akrobatik kabiliyetlerini ve kendi pilotaj hünerlerini sergileme fırsatı bulmuştur. Gösteriler izleyiciler için oldukça keyifli olsa da sonu hüsranla biten birçok talihsiz kaza da yaşanmıştır. Yarışmalarda galip gelen pilotlar ise para ödülüne layık görülmüşlerdir.
Dünyada havacılık geleneği sivil uçuşlarla başlasa da I. Dünya Savaşı ile birlikte havacılık da askeri anlamda stratejik bir önem kazanmaya başlamış ve manevra kabiliyeti yüksek hava araçları savaş meydanlarında boy göstermiş ve birçok ülkenin kaderini değiştirmiştir. Havadaki rekabet aynı zamanda birçok ülkeyi barışçıl olsalar da sınırlarının güvenliğini korumak amacıyla havacılık teknolojisine yatırım yapmaya zorlamıştır. Nitekim askeri havacılığın ivme kazanmasıyla bazı havacılık fuarları ülkelerin silah gücünü ve havadaki kabiliyetlerini sergiledikleri bir er meydanına dönüşmüştür.
Bugün düzenlenen uluslararası havacılık fuarlarında ise odak nokta havacılık gösterilerinden ziyade, ticarettir. Dolayısıyla işin Airshow kısmı sadece satışı hızlandıran reklam faslı olarak anılmaktadır. Dünyada her yıl birçok ülkede düzenlenen havacılık fuarlarında konuşulan en önemli konu milyon dolarlık uçak siparişleri olup, fuarların ticari başarısı da bu satışlara ev sahipliği yaptığı ölçüde kabul görmekte ve katılımcıların gücü ve sayısına göre şekillenmektedir. Havacılık sektörünün güçlü olduğu, tasarım ve üretim kabiliyetlerinin yüksek olduğu rekabetçi ülkelerde havacılık fuarları oldukça renkli geçmekte, katılımcı sayısı da endüstri ortalamalarının üzerinde yer almaktadır.
Türk havacılık endüstrisinin katılım sağladığı uluslararası havacılık fuarları:
ABD- NBAA BACE (Orlando-Las Vegas): Her yıl Ekim veya Kasım ayında gerçekleştirilen organizasyon, ABD’nin en büyük iş havacılığı fuarı olarak ün yapmıştır. Fuar bir sene Orlando’da diğer sene Las Vegas’ta düzenlenmekte ve uluslararası alanda yüksek oranda katılımcı ve ziyaretçi çekmektedir. Ziyaretçiler iş havacılığı alanında tüm uçak üreticilerini ve tasarladıkları iş uçağı modellerini bizzat ziyaret etme fırsatı bulmaktadırlar. (16-18 Ekim 2018)
İsviçre- EBACE (Cenevre): Her Mayıs ayında İsviçre’nin Cenevre kentinde düzenlenen iş havacılığı fuarı, özellikle Avrupa ve yakın coğrafyadan bir çok katılımcıya ev sahipliği yapmaktadır. NBAA’in Avrupa ayağı olarak bilinen fuarda tüm iş uçağı üreticilerini bir arada görmek mümkündür. Ayrıca düzenlenen havacılık konulu seminer ve konferanslarla sektörün gelişimini takip etmek mümkündür. (29-31 Mayıs 2018)
Fransa- Paris Airshow: Fransa’nın başkentinde bir yıl arayla Haziran ayında düzenlenen havacılık fuarının odak noktası ticari ve askeri havacılıktır. Fuar dünyanın bir çok yerinden gelen katılımcılar için Farnborough Havacılık Fuarı ile birlikte Avrupa’nın en geniş katılımlı ticari havacılık fuarı olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Airshow isminin hakkını vererek askeri ve sivil birçok hava aracının uçuş performansına ve ilk gösteri uçuşuna ev sahipliği yapmaktadır. (17-23 Haziran 2019)
İngiltere- Farnborough Airshow: Londra’nın yakınlarındaki Farnborough kasabasında 2 yılda bir Temmuz ayında düzenlenen havacılık fuarı hem askeri hem de ticari havacılık açısından en stratejik fuarlardan biridir. Birçok uçak üreticisinin lansman uçuşlarına ev sahipliği yapmasıyla bilinen fuarda, akrobatik uçuş gösterileri de yer almaktadır. (16-22 Temmuz)
BAE- Dubai Airshow: Birleşik Arap Emirlikleri’nin havacılık alanında yükselmesiyle 2 yılda bir düzenlenmeye başlanan Dubai Havacılık Fuarı körfez ülkelerinin milyon dolarlık uçak siparişlerinin duyuru alanıdır. Fuar son yıllarda eski görkemini yitirse de yine de Dubai’nin stratejik konumu gereği Orta Doğu’nun havacılık merkezi olarak bilinmektedir. (17-21 Kasım 2019)
Rusya- Moskova Air Show: Rusya’nın havacılık gücünü sergileme alanı olarak bilinen MAKS Havacılık fuarı 2 yılda bir Moskova’da düzenlenmektedir. Fuar Airshow olma özelliği ile birçok askeri ve sivil uçuş gösterisine ev sahipliği yapmaktadır. (Temmuz 2019)
Türkiye- Istanbul Airshow (Airex): Türkiye’de havacılık fuarlarının miladı 1996 yılında istanbul’da organize edilen Airex Havacılık Fuarı’dır. Türkiye ve yakın coğrafyadaki havacılık profesyonellerini bir araya getiren bu fuar 2 yılda bir Eylül veya Ekim aylarında düzenlenerek, genel havacılık ve ticari havacılık sektörünü buluşturmaktadır. (27-30 Eylül 2018)
Türkiye- Euroasia Airshow : Bu sene ilk defa Antalya’da Cumhurbaşkanı’nın himayesinde düzenlenecek Euroasia havacılık fuarının Türkiye’nin ve yakın coğrafyasının askeri, ticari ve sivil havacılık profesyonellerini bir araya getirmesi bekleniyor. (25-29 Nisan 2018)
Ece Özkan
DELTA AEROSPACE
Hava Aracı Değerleme Uzmanı- ASA Certified Aircraft Appraiser
ece.ozkan@delta-aerospace.com
