ABD’li Pratt & Whitney şirketi, F-35 Lightning II savaş uçağına güç verecek modernize edilmiş F-135 Turbofan Motoru’nu 2029 yılında servise sunmayı planlıyor.
ABD öncülüğünde Lockheed Martin tarafından geliştirilen 5. nesil savaş uçağı F-35 Lightning II, Pratt & Whitney’in F-135 Turbofan Motoru’nu kullanıyor. Ancak motorda, uçağın artan güç ve soğutma gereksinimleri sebebiyle tasarım değişikliklerine gidilecek.
Pratt’ın F135 programından sorumlu Başkan Yardımcısı Jennifer Latka gazetecilere verdiği brifingde, şirketin Mayıs ayında motor güncellemesi için bir ön tasarım incelemesi (PDR) planladığını ve tasarım aşamasını “kabaca 2025’in ortasında” kritik bir tasarım incelemesiyle bitirmeyi hedeflediğini söyledi. Latka’ya göre, Motor Çekirdeği Yükseltmesi (ECU) olarak bilinen programın ilk motor testini 2026’ya kadar yapması ve 2029’da sahaya çıkması planlanıyor.
Yine de şirketin önceki zaman çizelgeleri, ECU programı için biraz daha erken tarihler öngörüyordu. Örneğin, geçen yılın sonlarında Latka, PDR’nin Ocak ayına planlandığını söyledi ve Haziran 2023’te Paris Air Show’da Pratt Askeri Motorlar Başkanı Jill Albertelli, ECU’nun 2028 yılına kadar sahaya sürülebileceğini söyledi. Yetkililer geçen yıl, F-35’in Hava Kuvvetleri’nin Adaptif Motor Geçiş Programı (AETP) aracılığıyla geliştirilen yeni, uyarlanabilir bir güç ünitesiyle yeniden tasarlanıp tasarlanmayacağını değerlendirdikten sonra ECU programına yeşil ışık yaktılar. Yetkililer sonuçta, önemli maliyet ve savaş uçağının üç varyantı için de ortak bir çözüm bulunmaması nedeniyle AETP motor seçeneğinin aksine karar verdiler – bu AETP prototipi geliştiren Pratt ve General Electric arasında bir rekabetle sonuçlanacaktı.
ECU’nun, F-35’in Blok 4 olarak bilinen yeni bir yükseltme turuna geçerken motorun performansını artırması ve daha fazla soğutma kapasitesi sağlaması bekleniyor. Halihazırda, hayalet savaş uçağının motoru, savaş uçağının alt sistemlerine gerekli soğutmayı sağlamak için tasarım özelliklerinin ötesinde kullanılıyor ve bu da ileride yüksek maliyetli bakım riskini doğuruyor. Yetkililer ECU seçeneğinin sadece bu bakım maliyetinden kaçınmakla kalmayıp Blok 4 yükseltmelerini de tam olarak mümkün kılacağını düşünüyor. (Ancak Blok 4’ün ötesine geçmek için jetin soğutma sisteminde bir yükseltme yapılması gerekecek).
Latka, ECU’nun “tam bir dijital iş parçacığı” ile tasarlanarak, herhangi bir değişikliği hızlı bir şekilde hesaba katabilecek tam entegre bir dijital modele sahip olacağını ve tedarikçilerin “dijital doğum kaydı” ile birlikte fiziksel parçalar teslim edeceğini söyledi. Latka, ECU’nun depoda ve uçuş hattında da retrofit işleminden geçebileceğini ve halihazırda hizmette olan jetler için nispeten kolay değişimlere olanak sağlayacağını söyledi.
