TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ’NİN GÖZBEBEĞİ İHA’LAR ZORLU GÖREVLER İÇİN ETKİN VE GÜÇLÜ !
Bölgemiz haritasını yeniden şekillendirecek bir süreçte söz sahibi bir ülke olarak sahada ve de masada etkin olabilmek için Türkiye’nin en büyük kozu, iç ve dış düşman tehditlere karşı caydırıcılığını muhafaza etmekte olan Türk Silahlı Kuvvetleri’dir.
Yaşananlar, ülkemizin toprak bütünlüğünün ancak milli imkanlarla üretilen özgün araç ve gereçler ile başarıya ulaşabileceği gerçeğini kez daha gözler önüne sermiştir.
Temelleri 1920’li yıllarda atılan ve 1930 yıllarda özgün tasarım ve üretim kapasitesi kayda değer bir olgunluğa erişen uçak üretim alt yapısını, Ulu Önder ATATÜRK’ün ebediyete uğurlanmasının ardından yerli üretim yerine daha ucuz ve de hatta bedava verilen askeri yardımların cazibesine kapılarak atıl hale getiren ve dünyanın en büyük uçak üreticisi olma fırsatını ıskalayan ülkemiz, İHA Serüveninde treni kaçırmamak zorundadır.
Türkiye’de, 1980’li yıllarda Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM), İHS konusunu daha iyi tanıyarak, yurt içinde üretimlerine yönelik olarak sanayileşme modellerini belirlemek amacı ile çalışmalar başlatmıştır. TSK, 1989 yılında İngiliz ‘Banshee Hedef Uçakları’nı envantere almış ve takip eden süreçte SSM ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TAI) arasında Türkiye’nin ilk özgün İHA X 1 (Şahit) projesi için sözleşme imzalanmıştır. 1990 yılında, Şahit İHA prototipi ilk test uçuşunu Sivrihisar Hava Meydanı’ndan gerçekleştirmiştir.
1993 yılında, Türkiye’de, gerçek anlamda ilk İHA Sistemi, General Atomics ürünü GNAT 750/45 tipi MALE (Orta İrtifa, Uzun Havada Kalış) altı adet uçak, bir Yer Kontrol ve taşınabilir bir Görüntü Değerlendirme İstasyonu ile hizmete alınmıştır. SSM, TSK’nin Taktik ve MALE sınıfı İHA ihtiyacını karşılamak için 8 adet uçak ve yer istasyonlarından oluşan Falcon 600 İHA Sistemi ile, altı adet uçaktan oluşan GNAT 750/45 MALE İHA Sistemini aynı yıl sipariş etmiştir. TSK’nın farklı konfigürasyon- lardaki 100 Adet civarında İHA aracı ihtiyacını karşılamak amacıyla, SSM ve STM Havelsan Tesisleri bünyesinde İHA (UDM) Destek Merkezi kurma yoluna gitmiştir.
Alman Askeri Yardımı çerçevesinde 1995 yılında iki adet CL/89 İHA Sistemi TSK’nın envanterine girmiştir. Yine aynı yıl içinde MSB ArGe Dairesi ile TAI arasında imzalanan ArGe çalışma anlaşması ile, TAI Turna ve Keklik Hedef uçaklarını geliştirmiş ve üstün performanslı sistemler 2001 yılında TSK’nın envanterine alınmıştır.
Türk Hava Kuvvetleri’nin, ne maksatla kullanılacağı konusunda bocalaması ve insansız bir hava aracını envanterine almaya yanaşmaması üzerine GNAT 750 İUS, Türk Kara Kuvvetleri’nin envanterine dahil edilmiş ancak bu defa da Kara Kuvvetleri Havacılık Komutanlığı yerine topçu birliklerinin fonksiyon uzantısı olarak algılanarak sistem Çorlu’da konuşlu Topçu Alayının bünyesinde teşkil edilen İHA keşif birliğinde görev almıştır. Sonuçta Batman Hava Üssünde konuşlandırılan GNAT 750 İUS 2’nci Ordu İHA Birliği (1’nci Filo) tarafından iç güvenlik harekatlarında kullanılmıştır.
Türkiye, ABD’den sonra MALE sınıfında gelişmiş İHA’ları envanterine alan ikinci NATO ülkesi olmuştur.
General Atomics (GA/ASI) ürünü GNAT ve I GNAT İHA’larının bir bölümünün kırıma uğraması ve modernize edilmemeleri nedeniyle envanterden çıkartılması sonucunda, kısa dönemde teslim edilebilecek İHA arayışına giren Türk Kara Kuvvetleri’ nin acil ihtiyacının İsrail’de konuşlu Aeronautics Defence Systems ile SSM arasında 2008 yılında bir anlaşma imzalanmış ve
Controp Ürünü DSP 1 FLIR faydalı yükleri ile birlikte 3 Adet Aerostar İHA aynı yılın Mart aylarında teslim edilmiştir.
Güneydoğu Anadolu’da yürütülen İç Güvenlik ve Terör tehdidine karşı kullanılan Aerostar İHA’lar, 38 bg gücündeki motor gücünün zayıflığı yüksek bölgelere tırmanamamış ve motor gürültüsünün çok yüksek olması nedeni ile de varlığını kolayca hissettirmiştir. Üretici İsrail firmasının gerek motor güçlendirmesi ve gerekse Otomatik İniş ve Kalkış sistemlerini teslim etmeye yanaşmaması üzerine 2102 yılında SSM anlaşmayı fesh etmiş ve büyük paralar ödenen ve zaman harcanan eğitim, bakım/onarım ve tüm lojistik alt yapı çöpe gitmiştir.
2004 yılının son ayında, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin MALE konfigürasyonundaki İHA ihtiyacını milli bir ürün ile karşılamak amacıyla Ana Yüklenici ile SSM arasında bir özgün TİHA Geliştirme Programı anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma üç MALE sınıfı İHA, bir Yer Kontrol İstasyonu, bir TGKS, iki veri terminali, üç Gece/Gündüz görüşlü ASELFlır Kamera, iki Sarper Radarı, Radar tabanlı ve GPS yedeklemeli Otomatik iniş kalkış sistemlerini kapsamaktaydı.
2005 yılında, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gece ve gündüz yakın menzil keşif, gözetleme ve hedef tespit ihtiyacını karşılamak amacıyla sırtta taşınabilen, ihtiyaç anında kolaylıkla monte edilip uçurulabilen, Mini İnsansız Hava Aracı Geliştirme projesi başlatılmıştır. Bu program kapsamında başarılı bir gösterim sergileyen ve Baykar Makina tarafından geliştirilen bir mini İHA Sisteminde karar kılınmıştır. SSM ile Kale Kalıp / Baykar Makina ortaklığı arasında 76 Adet uçaktan oluşan 19 BAYRAKTAR Mini İHA Sistemi sipariş edilmiştir. KKK’nin keşif, gözetleme ve istihbarat faaliyetlerini artırmak amacı ile envanterine aldığı BAYRAKTAR TB/2 İHA’ları halen Batman konuşlu Terörle mücadelede etkin ve vurucu görevler ifa etmektedirler. SSM ile Baykar Makina arasında yapılan geçen yıl imzalanan anlaşmaya göre, faydalı yüküne ilaveten Aselsan’ın keşif, gözetleme ve hedefleme sistemi de entegre edilmiş BAYRAKTAR TB2/S (Silahlı) geliştirilmiştir. Kanat altı iki veya dört adet MAM (Yüksek İnfilak Gücünde) Güdümlü mühimmatı taşıyacak Taarruzi TİHA sisteminin ikisinin içinde bulunduğumuz yıl, diğer iki TİHA Sisteminin 2018 yılında KKK’na teslimatı planlanmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, uzun yıllar yurt dışından çeşitli yollardan temin ettiği İHA Sistemlerinin kullanıcısı durumundan atılan cesur adımların ardından günümüzde ANKA ile Dünyada Orta İrtifa Uzun Havada Kalış MALE sınıfında İHA tasarlayan ve üretebilen bir ülke konumuna gelmiştir. TAI’de muhtelif birimlerdeki İHA faaliyetleri 2011 yılı sonlarından itibaren, 200 kişilik tasarım mühendisi bir ekip ile İHA Sistemleri Grup Başkanlığı sorumluluğunda devam etmektedir.
ANKA İHA Projesi, Blok A Aselsan’ın geliştirdiği AselFlır Elektro Optik Kızılötesi algılayıcı sisteme sahipken, Blok B’nin AselFlır 300T ‘nin yanı sıra bulutlar arkasından görüntü alabilen Yapay Açıklı Radar sistemi ile donatılmıştır. 2013 yılında SSM müsteşarlığı ile varılan anlaşmaya göre yerlilik oranı daha da artırılan ANKA İHA Sistemine, SAR/MTI ISAR entegrasyonunun sonucunda Türk Deniz Kuvvetleri’nin Deniz üzeri arama kabiliyeti de kazandırılması ön görülmüştür. ANKA/S programı kapsamında, 2017 yılının içine, uydudan kontrol kabiliyetli, milli alt sistemleri ile teçhiz edilmiş iki İHA’nın ve yer sistemlerini teslimatlarının gerçekleştirilmesi planlanmıştır.
Vestel Savunma Sanayi’nin ürünü KARAYEL Taktik İHA’sı, İç Güvenlik Harekatları kapsamında icra edilen havadan keşif, hedef tespit ve lazerli hedef işaretleme ve aydınlatma operasyonlarında görev yapmaktadır. SSM ile Vestel Savunma Sanayi arasında 2011 tarihinde imzalanan anlaşmaya göre, altı adet Karayel TİHA araç ve toplam dört adet YKİ’den oluşmaktadır. Karayel İHA, Roketsan Ürünü MAM/L Güdümlü Mühimmatı ile Konya Karapınar atış tesislerinde atış testlerini başarı ile gerçekleştirmiştir.
Elden fırlatılan Mini İHA RQ/20B ”Puma”, Kanat açıklığı 2.8 m, uzunluğu 1.4 m, 6.3 kg ağırlığında ve üç saatin üzerinde havada kalarak görev yapabilmektedir. Gövde içine monte edilmiş, EO ve IR kamera ve IR aydınlatıcısı taşıyan Puma, Su geçirmezliği özelliği ile de deniz operasyonlarında gövde üzerine iniş yapabilmektedir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 2016 yılı başlarında Silopi’de icra ettiği bir harekatta, söz konusu İHA ‘Puma’ ambalajı dahi açılmamış halde bulunmuştur. Bunun, ABD’nin yardım kapsamında terör örgütü PYD’ye verdiği ve oradan PKK’ya ulaştırıldığı değerlendirilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti, KKK HvKK ve EGM gibi farklı kurumlarında görev yapan İHA’ları ve İnsanlı Keşif Uçakları için koordinasyon amaçlı Ankara’da, İHA ve İKU Koordinasyon ve Operasyon Merkezi kurulmasına karar vermiştir. Milli Uydular ile yönetilecek bu merkez, TSK’nın veri ağı ile tam koordinasyonlu olarak çalışacaktır. Bu sayede, Türkiye’nin her hangi bir yerinden elde edilecek tüm istihbarat bilgileri MİT ve EGM ve TSK’ de tüm operasyonları İHA’lardan elde edilen bilgilerle anlık olarak izleme imkanına kavuşturulacaktır.
Bir sonraki yazımızda buluşuncaya dek sağlıcakla kalmanız dileği ile…
