Isparta Kazasından Herkes Ders Çıkarmalı !!
Isparta`da meydana gelen kazanın 11. Duruşması Isparta Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Kaza sonucu 30 Kasım 2007`de 7’si mürettebat 57 kişi yaşamını yitirmişti.
Tarihe geçen bu Kronolojik Kazanın Öncesinde gündeme bomba gibi düşen ve gündemi sarsan başlıklar bu kazadan herkesin ders çıkarması gerektiğini gözler önüne sermiştir.
2001`de havacılık sektörüne giriş yapan kısa bir sürede yükselen Havayolu taşımacılığında piyasanın önde gelen isimlerinden AtlasJet, Yanısıra World Focus Havayoları, SHGM ,DHMİ bu trajik kazadan sorumludur diyemeyiz ve hiçbir kuruma,işletmeye suçlu muamelesi yapamayız. Çünkü 3 yıdır süren henüz kesinleşmemiş ve duruşması süren bir mahkeme var.
Peki Isparta Kazasında suçlu Kim? Duruşma başladığından bu güne yapılan konuşmalar, açıklamalar, mahkeme sonuçları yaşanılan Isparta kazasından herkesin çok iyi bir ders çıkarması gerektiğini gözler önüne sermiştir.
Tabik ki henüz kesinleşmemiş ve duruşması süren Isparta kazası ile ilgili gerekli tüm detay araştırmalar yapıldıktan sonra ve mahkeme kararı ile kaza sonucu gün yüzüne çıkacaktır.
İşte Kaza Sonrasında Gündemi sarsan açıklamalar;
World Focus Havayoları: Kaza öncesi, Atlasjet’e kiralamış olduğu MD83 Tipi uçağın bakım ve kalite güvence faaliyetlerini gözden geçirmediği, farklı uçaklardan parça aktarılması yapmış olduğu iddia ediliyor.
Kara kutular bozuk: Uçakta pilotların aralarında ve telsizle yaptığı konuşmaları kaydeden Kokpit Ses Kayıt (CVR-Cockpit Voice Recorder) ve uçuştaki tüm verilerin kaydedildiği Uçuş Bilgi Kayıt (Flight Data Recorder) cihazlarının 21 Kasım yani son 9 gündür arızalı olduğu tespiti iddia edilmiş. Normalde bu tür arızalarda uçak seferi kesinlikle yapılmıyor.
EGPWS uyaramadı: Dağlık araziye inişte pilotu hayati uyarı yapan EGPWS de arızalı çıkmış. Pilotu sesli uyararak yükselmesini söyleyen sistemin “sesi sağlayan” bölümü arızalıymış. Bu arıza pilotlar tarafından uçuş öncesinde gördüğü ancak arızanın giderilemediği iddiası..
Yaklaşma bilgileri yok: Uçağın Isparta meydanına yaklaşmasını sağlayacak haritaların uçağın FMS olarak adlandırılan sistemine yüklenilmediği iddiası..
SHGM: Kaza raporundaki eksik bulgular için gerekli idari önlemleri almadığı, denetimlerin yetersiz kaldığı iddiası. Bu tür durumlarda SHGM kaza öncesi bu konuda etkin denetimler yapmalı, ağır cezalar vermelidir.
DHMİ: Havalimanlarındaki uçuş emniyetinin zayıf olduğu, uçakların takibi için meydandaki kulelere radar ekranı yerleştirilmediği. Yanı sıra meydanlardaki kulede görevli kontrolörler uçakları radardan takip edebilmeli idi iddiaları.
Yaklaşma bölgelerindeki çeşitli maniaların üzerine uyarı ışıkları yoktu deniliyor. Uçağın çarptığı Türbetepe’nın hemen üzerinde yangın gözetleme kulesi bulunuyordu. Bu binanın üzerinde mania ikaz ışığı da yoktu iddiaları.
Tarihte raflı ve tozlu dosyalarda ısparta’da yıllar önce yaşanmış uçak kazaları,örnek alınabilinir ve önlemler artırılabilinirdi.
En önemli tavsiye olarak Türkiye’de ABD ve Avrupa’daki örnekleri gibi kara, deniz, demir ve havayolu ulaşımı ile petrol boru hattı kaza ve olaylarını inceleme yetkisine tam sahip bir “Ulusal Taşımacılık Emniyet Organizasyonu” kurulması
Atlasjet : Isparta Kazası 11. Duruşma Özeti:
Atlasjet Uçuş İşletme Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapan Mehmet Şerif Erbilgin, Kazada basit bir matematiksel hesap hatası yapıldığını ifade eden Erbilgin, “Burada 30 derecelik bir açı çıkarılması gerekirken, toplanmıştır. Yani 223 dereceden 30 derece çıkartılması gerekirken, toplanmıştır. Bunun sonucunda da uçak sapmıştır ve dağa çarpmıştır. Kazanın sebebi tamamen insan hatasıdır.” dedi.
Uçağın arızalı olduğu halde bilerek uçurulduğu yönündeki iddialara katılmadığını ifade eden Erbilgin, kalkış öncesinde pilotun tek bir düğmeye bakarak bütün gösterileri ve uyarı cihazlarını kontrol ettiğini, arıza vermesi halinde uçağı uçurmama yetkisinin olduğunu kaydetti.
Davada sanık olarak yargılanan ve kaza tarihinde Atlasjet Havayolları Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak görev yapan Tuncay Mustafa Doğaner de yaptığı savunmasında; kendilerini uçağı World Focus Hava Yolu şirketinden kiraladıklarını, yasalara göre bakımından, pilotlarından, uçağın arızasından sorumlu olmadıklarını söyledi. Doğaner, iki şirket arasında yapılan kiralama anlaşmasının Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmadıktan sonra uçuşun gerçekleşemeyeceğini belirterek, “Genel müdürlük bu anlaşmayı onaylayarak uçuşta herhangi bir sakınca görmemiştir. Bunun dışında eğer kalkış öncesinde uçakta herhangi bir arıza olsaydı, kaptan pilot bunu mutlaka deftere yazardı. Böyle bir notu da göremiyoruz.” dedi.
Isparta Havalimanı’nın güvenli olmadığı yönündeki iddiaları cevaplandıran Doğaner, bu fikre katılmadığını, Türkiye’nin birçok havaalanından daha güvenlikli olduğunu söyledi. Kendisinin de bir kaptan pilot olduğunu ifade eden Doğaner,”Havaalanı güvenli-güvensiz diye bir şey olmaz. Pilotların eğitimi yetersiz diye bir şey olamaz. Bütün pilotlara güvenli bir uçuşun nasıl gerçekleştirileceği eğitimler sırasında anlatılmakta, gösterilmektedir.
Ve sonunda bu pilotlara Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından uçuş yapabileceklerine dair sertifika ve ruhsatları veriliyor.” diye konuştu.
Doğaner, mahkeme heyetinden Isparta Süleyman Demirel Havalimanı’nda heyetinde içinde bulunacağı bir uçuş gerçekleştirilerek olayın bizzat yerinde görülmesini talep etti.
Geçmişten Bir Örnek :
Isparta’da 1976’da Türk Hava Yolları’nın “Antalya” adlı uçağı, Milan – İstanbul – Antalya seferini yaparken Isparta’da havaalanı bulunmamasına karşın, o zaman ki radar teknolojilerinin ileri düzey olmamasından kaynaklanan bir hatalı alçalma ile Isparta’ya inmeye çalışmıştı.
Bu kazanın nedeni Uçuş Ekibi Navigasyon Hatası, yani CFIT sınıfı pilotaj hatası idi. 22:45′te İstanbul’dan havalanan uçağın kaptan pilotu havalandıktan hemen sonra kokpitin dışına çıkarak kontrolü yardımcı pilota bırakmış ve dinlenmeye çekilmişti.
Uçuş deneyimi az olan yardımcı pilot Isparta’nın şehir ışıklarını ineceği havaalanı sandı. Antalya Kule’ye pist ışıklarını gördüğünü belirtip 36′dan yaklaşma izni istedi. Chart üstü yaklaşma koordinatları da birbirini tutunca uçuş mühendisi birşeylerin ters olduğunu anlayamadı. Pilot kokpit dışında olmasına rağmen durumu anladı Karakutu kayıtlarına göre müdahale etmek için kokpite girdi ama artık çok geçti.
Uçak 19 Eylül 1976 saat 23:11′de Isparta’da 3700 feet yüksekliğindeki Karatepe mevkiine çakıldı. Kanat üzeri çarpan uçaktaki 146 yolcu 8 mürettebat yaşamını yitirmişti. Orada kaza sonrası bir çok skandal yaşanmış. Ama konumuz olmadığı için onu geçeceğim
Keşke, bu tür vakalar yaşanmadan önce denetimler yapılsa, önlemler alınsa ve ‘’Havacılıkta Kurallar Denetimlerle Yazılır’’ ibaresi ana madde olsa, ama maalesef ; Bu trajik kazalarda aklıma hep şu söz geliyor: Havacılıkta Kurallar Kanla Yazılır.
Her Havalanına ILS ( Instrument Landing System) Şart : ILS, bence aviyonikte bugüne dek yapılmış en büyük buluştur. ILS, VORgibi sadece doğrultu bilgisi vermekle kalmıyor. Uçağın tüm yaklaşma bilgilerini alıp buna göre geribeslemeli bir sistemi devreye sokarak uçağı alana indiriyor. Çoğu uçakta pilotun tek yaptığı iş motor gücünü ayarlamak ve göstergeleri kontrol etmek oluyor.
Peki World Focus Havayolları’na Ne oldu ? Kazada uçağını kaybeden World Focus Airlines’in yeniden yapılanması, tüm uçuş eğitim, bakım ve kalite güvence faaliyetlerinin gözden geçirilmesi istendi. Uçakların birbirinden parça aktarılarak takılma alışkanlığının terk edilmesi istendi. Ancak kaza sonrasında adını Ankair’e çeviren şirket Sivil Havacılık kuralları gereği üçüncü uçağını getiremediği için faaliyetleri durduruldu.
Uçak kazalarında az veri ile kesin sonuçlara varmak her zaman yanıltıcı olabilir. Sadece önceki incelemelerime dayanarak bu bilgileri siz değerli okularımla paylaşmak istedim. Bu gidenleri geri getirmiyor ama bunlar üzerinde konuşmak gelecekte daha güvenli uçuş için farkındalık sahibi olmamızı sağlayacaktır.
Böylesi kazaları ve acıları Allah bir daha yaşatmasın. Kazada hayatlarını kaybedenlere Allah’tan Rahmet, Acılı ailelerine ve yakınlarına tekrardan Başsağlığı diliyorum.
Hayatımızı idame ettirmekte olduğumuz fani dünyada Kötü gününüzde yanınızda Olduğumuzu Unutmayınız!!
Saygılarımla…
