Türkiye ile İngiliz devi BAE Systems arasında imzalanan Milli Muharip Uçak TF-X sözleşmesinde “çatı lisans” hükümleri uygulanacak. Bu yolla, uçağın üretiminde kullanılacak bütün parçalar ve sistemler için ayrı ayrı lisans alınmasına gerek kalmayacak. Geliştirilip üretilen bu sistemler, üçüncü ülkelerde de kullanılabilecek.
İngiltere, kısa süre önce TF-X Projesi’nde kullanılmak üzere bu ülkeden; malzeme, yazılım ve teknoloji transferi yapılmasına olanak sağlayacak Açık Genel İhracat Lisansı yayımladı.
Bununla Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde yer alan ve 2020’den itibaren değiştirilmesine ihtiyaç duyulacak F-16 muharip uçaklarının yerini alabilecek modern ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarına uygun bir muharip uçağın, azami oranda yurtiçi imkân ve kabiliyetleriyle tasarlanıp üretilmesine yönelik 5’inci nesil savaş uçağı üretimi projesinde önemli aşamalardan biri daha kat edilmiş oldu.
İngiliz Şirketi BAE Systems ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii’nin (TUSAŞ/TAI) ana yüklenicisi olduğu projede, bu lisansın yayımlanması, çeşitli alanlarda işbirliğine ve üretilen teknolojilerin üçüncü ülkelere ortak satışına imkân sağlıyor. Bu çatı lisans, Türkiye’nin daha önce çeşitli ülkelerle yaşadığı teknoloji transferi, IT hakları, operasyonel gereksinimlerde yaşanan sıkıntıları aşmayı; İngiltere’den mal ve hizmetlerin ihracatını da kolaylaştırıyor.
Projenin ileri safhalarında gereksinimlerin değişmesi durumunda lisansın güncellenmesi de söz konusu. Teknoloji transferini desteklemeyi ve teşvik etmeyi amaçlayan çatı lisans, ileride TF-X Projesi’nde yer alacak tüm İngiliz firmalarını da kapsayacak. Bu şirketlerin ayrı ayrı lisans başvurusunda bulunmalarına gerek kalmayacak.
İNGİLTERE NEYİ AMAÇLIYOR
BAE Systems, TF-X programının ilk tasarım aşaması için TAI ile çerçeve sözleşme imzaladı. Sırada uçağın motorunun seçimi ve bunu hangi firmanın üstleneceği var. Motor üretimi için de yine bir İngiliz firması olan Rolls Royce talip. Rolls Royce’un dışında bir Türk firması olan Kale Grubu da 5’inci nesil savaş uçağı TFX’in motorunun üretimine talip.
İngiltere, bu önemli projede çatı lisans yayımlayarak, 5’inci nesil uçak projesinde sanayi üretim altyapısının aktif kalmasını sağlamayı, zamanla uçak sanayiinin atıl duruma düşmesini önlemeyi amaçlıyor.
